Zahvalite jednom čoveku: Evo kako je BAŠ SPASOVDAN postao SLAVA BEOGRADA

Istoričari se slažu da slava u srpskom narodu, još i više nego religijskog, predstavlja važan deo nacionalnog identiteta. Zato i ne čudi što, pored porodica, i čitavi gradovi imaju svoje slave. Ipak, da li ste se ikada zapitali – kako je došlo do toga da Beograd usvoji baš Spasovdan kao svoj praznik?

Srbija se nakon Kosovskog boja 1389. godine našla u veoma nezavidnom položaju –iako formalno nije izgubila, imala je ogromne materijalne i još važnije, ljudske žrtve, a poginuo je i dobar deo vladarske elite. Vladalo je bezvlašće i sveopšti strah od najezde Turaka, a preživela vlastela se povlačila na svoje teritorije bez želje da brine o stanovništvu.

Tako se i dogodilo da Stefan Lazarević, sin kneza Lazara, iako maloletan, dođe na vlast. Priznao je sultana kao vrhovnog vladara, postao vazal i nastojao da sačuva narod. Predvodio je srpske odrede u bitkama na Rovinama, kod Nikopolja i Angore. 

 

Mali među velikima, krajem 1403. bio je prinuđen da postane vazal i mađarskom kralju Žigmundu. Ipak, u zamenu za to, Srbija je dobila svoj "beli grad" – Beograd je postao sastavni deo Srbije 1403. i Stefan Lazarević je u njega smestio svoju prestonicu.

U čast obnove i napretka,  novostvorena prestonica je kao svoju slavu proglasila Vaznesenje Gospodnje - Spasovdan, jer je upravo to i bila – grad koji se iz pepela prošlosti uzdigao uništen, ali nepoljuljan u želji da ide dalje.

Osim simbolike, ono što je despota verovatno opredelilo za Spasovdan je i ogroman značaj koji ovaj praznik ima za srpski narod.  Najveći istorijsko-pravni dokument srpske sredonjevekovne države, čuveni Dušanov zakonik, donet je na Spasovdan 1349. godine, a dopunjen na isti ovaj dan 1354. godine.

Na proslavi Spasovdana, 1939. godine, grad Beograd je odlikovan najvišim ratnim odlikovanjem - Karađorđevom zvezdom sa mačevima IV stepena. Vaznesenska crkva, sagrađena kao gradska 1863. godine, i danas čuva originalni barjak Uprave grada Beograda.

Na barjaku od crvenog brokata, sa jedne strane je ikona Vaznesenja Gospodnjeg i slovima od zlatnih niti ispisano: "Opština grada Beograda 1938."

U godinama koje su usledile gradska slava je proslavljana i odlagana, ponosno naglašavana i skrivana, ali nikada nije zamrla. Posle Drugog svetskog rata slava je obnovljena 1993. godine. Tada je za Spasovdan ulicama Beograda, prvi put posle 46 godina, prošla litija.

* Dopala vam se ova priča? Lajkujte nas na Facebooku i pridruzite se grupi Sakrivena istorija SRBA i vaša dnevna doza misterija i istorijskih zanimljivosti!