Koliko god volimo da se ponosimo znamenitim precima, ne činimo mnogo da se uspomena na njih sačuva i prenese. Malo je nas čulo za grofa Savu Vladislavića Raguzinskog (1668-1738), Hercegovca iz Jasenika kod Gacka, koji je krajem 17. i početkom 18. veka bio jedan od najznačajnih Srba tog vremena. Za njegovim životopisom plače Holivud.
Jer, grof Vladislavić je krojio spoljnu politiku moćne ruske carevine i osnovao njenu obaveštajnu službu, razgraničavao Kinu i Rusiju, bio čovek od najvećeg poverenja cara Petra Velikog i njegove žene Katarine Velike i sve to vreme pokušavao da pomogne braći porobljenoj od strane osmanlija.
Saznanja o njemu najviše se oslanjaju na monografsku studiju o Savi Vladislaviću koju je svojevremeno napisao pesnik Jovan Dučić, u potrazi za dokazima da je potomak ovog neobičnog čoveka. Sada je sećanje na Savu osveženo i zanimljivim prevodom njegovog najznačajnijeg dela „Tajna informacija o snazi i stanju kineske države“ (Biblioteka RTS-a). Do teksta je, nakon mukotrpne potrage, u Arhivu drevnih akata Rusije dopro Vladimir Davidović koji ga je preveo i priredio.
Sava je rođen u uglednoj srpskoj porodici, a posle turske pohare imanja, sa ocem se sklonio u Dubrovnik, zbog čega će kasnije italijanski naziv ovog grada (Raguza) staviti kao grofovsku titulu - Raguzinski. Tu je stekao visoko obrazovanje, a školovao se i u Španiji i Francuskoj. Počeo je da trguje još u Dubrovniku i Veneciji, a onda i u Carigradu, gde je, preko jerusalimskog patrijarha Dositeja, uspostavio tesne veze sa ruskim poslanstvom koje su mu otvorile put do carskog dvora.
Nakon što je ruskim diplomatama pribavio međunarodne ugovore Turske sa Francuzima, Mlecima, Englezima i Austrijancima koje ovi nisu imali, on novembra 1702. godine brodom stiže u luku Azov na Crnom moru, a već u julu iduće godine će se upoznati sa ruskim carem Petrom Velikim, koji će ga zbog brojnih zasluga počastvovati vrlo ekskluzivnim pravom na monopolsku trgovinu na kopnu i na moru, što mu je omogućilo da se veoma obogati.
Car će mu pokloniti i dvorac na rečici Pokrovki u Moskvi, dvorac u Sankt Peterburgu, kao i mnoga imanja na teritoriji današnje Ukrajine.
Sledećih nekoliko godina, kao trgovac, ali i kao čovek od najvećeg poverenja ruskih vlasti, živi na relaciji Turska-Rusija, da bi se konačno 1708. godine preselio u Moskvu.
Kao osnivač moderne ruske obaveštajne službe, svoj položaj definitivno će utvrditi presudnom ulogom u pobedi ruskog cara nad švedskim kraljem Karlom Dvanaestim, u čuvenoj bici kod Poltave 1709. godine posle koje je Švedska izgubila status velike evropske sile. Bio je na čelu intendantske službe ruske vojske i taj posao je odlično obavio, nakon čega je postao dvorski savetnik za pitanja pravoslavnog istoka
Bio je i jedan od najzaslužnijih ljudi za sklapanje Prutskog mira 1711. godine kojim je završen rusko-turski rat. Koliki je uticaj imao, govori i podatak da na mirovnom ugovoru uz carske, stoji i njegov potpis!
Taj rat Vladislavić je video i kao šansu za oslobođenje svoje braće sa Balkana, pa će preko svojih emisara navesti crnogorskog knjaza Danila da podigne ustanak, koji će se nakon tursko-ruskog mira neslavno završiti osvetničkim pohodom Numan-paše Ćuprilića. Može se reći da je to bila jedna od retkih loših procena ovog avanturiste.
Često je boravio u Veneciji, odakle se i oženio, a tamo je za potrebe carskog dvora kupovao umetnine i ukrase.
Desetak godina kasnije, kao izaslanik Petra Velikog otputovaće u Rim, gde je pregovarao o sklapanju konkordata između Rusije i papske vlasti čije potpisivanje je sprečila iznenadna smrt pape Klementa jedanestog.
Ali jedno od njegovih najvećih dostignuća bio je Savin odlazak u Kinu 1725. godine gde se obreo kao opunomoćeni ministar carice Katarine Prve, nakon smrti Petra Velikog. Trogodišnju misiju završava potpisivanjem rusko-kineskog ugovora na reci Kjahti i konačnim utvrđivanjem granice između ova dva carstva, u dužini od oko 6.000 kilometara.Ta granica velikim delom važi i danas.
Na granici Rusije i Mongolije podigao je grad Troickosavsk (današnja Kjahta) koji je bio prvo rusko naselje na Putu čaja. Tu je Vladislavić podigao i crkvu posvećenu Svetom Savi Srpskom koja je izgorela u 19. veku. Na njenim temeljima je ponovo sagrađena crkva koja će, opet, stradati u 20. veku.
Grofa Sava Vladislavić je umro 1738. godine, a o značaju koji je imao govori i mesto gde je sahranjen - počiva u Panteonu Rusije, u Blagoveštanskoj crkvi Lavre Aleksandra Nevskog u Sankt Peterburgu, gde su sahranjivani i najbliži carski rođaci, između ostalih i rođeni brat Petra Prvog. Vek kasnije, pored našeg Save Vladislavića sahranjen je i čuveni ruski nepobedivi vojskovođa Aleksandar Suvorov!
Slava ti Srpski heroj
ОдговориИзбриши