Rimski imperatori rođeni na teritoriji Srbije

Broj rimskih imperatora koji su rođeni na teritoriji Srbije je iznenađujuće veliki. Čak sedamnaest rimskih imperatora rođeno je na području naše zemlje, što predstavlja petinu svih vladara Rimskog carstva. To je najveći broj rimskih careva koji su rođeni van Italije.

Trajan Decije (Gaj Mesije Kvint Trajan Decije)

Trajan Decije je prvi čovek rođen na području Srbije koji se uzdigao na carski presto. Ovaj rimski imperator je rođen oko 201. godine u Budaliji, blizu Sirmijuma – današnji Martinci kod Sremske Mitrovice. Vojska ga je za cara izabrala 249. godine, a poginuo je 251. godine u oblasti današnje Dobrudže u bici protiv Gota. Poznat je i po tome što je prvi je rimski car koji je poginuo u bici. Ubrzo nakon toga je deifikovan, odnosno proglašen za božanstvo.

Hostilijan (Gaj Valens Hostilijan Mesije Kvint Avgust)

Hostilijan je rođen je oko 230. godine u Sirmijumu, današnjoj Sremskoj Mitrovici. Bio je mlađi sin Trajana Decija i već za života svog oca poštovan je kao carević. Kada su njegov otac i stariji brat Herenije poginuli, vojska je za cara izabrala Trebonija Gala. On je Hostilijanu priznao pravo na carsku titulu, usinio ga i podelio vlast sa njim.

Vladao je samo godinu dana. Umro je od kuge u Viminacijumu, današnjem Kostolcu. Bio je prvi car u četrdeset godina Rimske imperije koji je umro prirodnom smrću.

Klaudije Gotski (Marko Aurelije Valerije Klaudije Avgust)

Klaudije Gotski je rođen u Sirmijumu 210. godine. Nakon što je pobedio Gote u bici kod Niša 268. godine, vojska ga je odabrala za cara. Poznat je po tome što je 14. februara 269. naredio egzekuciju jednog hrišćanskog monaha koji je kasnije postao poznat kao Sveti Valentin. Umro je od kuge početkom 270. godine, a Rimski senat ga je deifikovao pod imenom Božanski Klaudije Gotski.

Kvintil (Marko Aurelije Klaudije Kvintil Avgust)

Kvintil je rođen u Sirmijumu oko 212. godine i bio je rođeni brat Klaudija Gotskog. Izabrala ga je vojska nakon smrti brata, a izbor je potvrdio i Senat. Međutim, dunavske legije su izabrale Aurelijana, tako da je Kvintil vladao između 17 i 177 dana. Postoje različite verzije o tome kako je umro: od toga da se ubio jer je znao da ne može da ugrozi konkurenta do toga da ga je njegova vojska ubila zbog discipline koju je pokušao da uvede.

Aurelijan (Lucije Domicije)

Aurelijan je rođen u okolini Sirmijuma 214. godine, na malom seoskom imanju. Dunavske legije su ga 270. godine izvikale za cara nakon smrti Klaudija II. Bio je poznat kao pobornik mitraizma i kulta Nepobedivog Sunca, kao i fiskalni reformator. Najvažnija stvar koju je uradio bilo je rušenje otcepljenog Galskog carstva i njegovo vraćanje pod okrilje Rima. Vladao je pet godina, do 275, kada ga je ubila pretorijanska garda na putu ka Maloj Aziji, u času kada je planirao osvajanje Mesopotamije.

Prob (Marko Aurelije Prob Avgust)

Prob je rođen 232. godine na seoskom imanju u okolini Sirmijuma. Vladao je od 276. do 282. godine. Kao i Aurelijana, ubila ga je sopstvena vojska, jer ih je naterao da kopaju kanale po vrelom letnjem danu. Kasnije su se pokajali i sahranili ga uz sve carske počasti. Poznat je po tome što je prvi dozvolio da se vinova loza sadi van Italije, i to na brdu Glavica na Fruškoj gori, kod današnjeg sela Šuljam, kao i kod Smedereva na Zlatnom brdu, gde je začeta i autohtona sorta grožđa smederevka.

Maksimijan (Marko Aurelije Valerije Maksimijan Herkulije Avgust)

Maksimijan je rođen blizu Sirmijuma oko 250. godine. Dioklecijan ga je proglasio cezarom 285. godine, a naredne je postao avgust, jednak Dioklecijanu. Vladao je zajedno sa Dioklecijanom od 286. do 305. godine, kada su zajedno abdicirali. Na presto se vratio 310. godine, međutim, zbacio ga je legitimni vladar Konstantin I, posle čega je Maksimijan izvršio samoubistvo.

Galerije (Gaj Galerije Valerije Maksimijan Avgust)

Galerije je rođen i sahranjen u Feliks Romulijani (Gamzigradu), u blizini Zaječara, gde je sagradio većinu objekata čije ostatke i danas možemo videti. Ovu palatu podigao je u 3. i 4. veku sebi i svojoj majci Romuli, po kojoj ju je i nazvao. Iako je bio poznat kao veliki progonitelj hrišćana, pred smrt se pokajao i doneo Edikt o toleranciji.

Sever II (Flavije Valerije Sever Avgust)

Rođen je u Naisusu, današnjem Nišu. Vladao je od 306. do 307. godine, kada ga je Maksentije zarobio i primorao da izvrši samoubistvo.

Konstantin I Veliki (Flavije Valerije Aurelije Konstantin Avgust)

Konstantin Veliki je rođen u Nišu, 27. februara 272. godine, od oca Konstancija Hlora i majke Jelene, koja je bila skromnog porekla. Ostao je zapamćen kao najveći imperator poznog Rimskog carstva. Smatra se za jednu od najvažnijih ličnosti u istoriji Evrope i hrišćanstva. Vladao je od 306. do 337. godine. Doneo je Milanski edikt 313. godine, kojim je proglašena verska ravnopravnost i prestanak progona hrišćana. Ovaj period mira iskoristio je za podizanje Novog Rima – Konstantinopolja.

Maksimin Daja (Gaj Valerije Galerije Maksimin Daja Avgust)

Maksimin Daja je rođen 270. godine blizu Feliks Romulijane, kod današnjeg sela Šarkamen, u istočnoj Srbiji. Postao je avgust 310. godine, uz pomoć sopstvenih vojnika, i vladao je tokom građanskog rata koji je trajao od 311. do 313. godine. Izgubio je život u sukobu sa Licinijem.

Licinije I (Gaj Valerije Licinijan Licinije Avgust)

Licinije I je rođen oko 263. godine blizu Feliks Romulijane. Zajedno sa Konstantinom Velikim doneo je Milanski edikt i postao suvladar sa njim, čak se i oženio njegovom sestrom. Vodio je dva građanska rata protiv Konstantina: prvi je završen mirom, iako je Licinije doživeo težak poraz, a drugi, koji je bio 324. godine, izgubio je. Zarobljen je u Vizantu, budućem Carigradu, zatim odveden u zarobljeništvo u Solun i po Konstantinovom naređenju pogubljen zajedno sa svojim sinom, Konstantinovim sestrićem.

Konstancije II (Flavije Julije Konstancije Avgust)

Konstancije II je bio srednji sin Konstantina Velikog, rođen u Sirmijumu 317. godine. Za cezara ga je imenovao otac i na upravu je dobio čitav istok carstva, dok su njegova dva brata dobila ostatak. Bio je na strani arijanske sekte i nakon građanskog rata postao je jedini gospodar imperije. Umro je iznenada kod Tarsa u Kilikiji 361. godine.

Vetranio (Flavije Vetranio Avgust)

Vetranio je rođen u Meziji, na teritoriji današnje Srbije. Za cezara se proglasio u Sirmijumu 350. godine na zahtev Konstantine, ćerke Konstantina Velikog. Konstancije II ga je prvo prihvatio za suvladara, ali je onda promenio mišljenje i primorao ga da abdicira. Živeo je kao običan građanin u Maloj Aziji i primao izdržavanje od države. Verovatno je izvršio samoubistvo oko 360. godine.

Jovijan (Flavije Jovijan Avgust)

Jovijan je rođen oko 331. godine u Singidunumu, današnjem Beogradu, u seljačkoj porodici. Vladao je od 363. do 364. godine, ukupno 236 dana. Njega je po smrti Julijana vojska izvikala za cara, ali se veruje da su ga legionari pomešali sa drugim Jovijanom, koji je bio glavni notarijus. Umro je iznenada u snu, a smrt ovog vladara ostala je pod velom tajni: neki smatraju da je Senat pronašao način da ga se reši, ali verzija koja je opšteprihvaćena i koja je ušla u istoriju jeste da je Jovijan umro od trovanja lošim ugljem, kojim je ložena peć u njegovoj sobi.

Gracijan (Flavije Gracijan Avgust)

Gracijan je rođen u Sirmijumu 359. godine. Bio je car od 375. do 383. godine. U njegovo vreme pravoslavlje je postalo dominantna vera u Rimskom carstvu. Takođe, zabranio je sve paganske kultove u Rimu i naredio da se iz Rimskog senata ukloni statua boginje Pobede.

Konstancije III (Flavije Konstancije Avgust)

Konstancije III je rođen u Naisusu. Bio je skromnog porekla, a titulu patricija dobio je zbog vojničkih zasluga. Postigao je velike vojne pobede, međutim, naprasno je umro 421. godine, posle samo godinu dana provedenih na prestolu. Njegov sin Valentinijan III je poslednji značajniji vladar Zapadnog rimskog carstva.