Ovo su najveće srpske svetinje (FOTO)

Na srpskom tlu sazdano je više od 200 manastira - svedoka srpske istorije, čuvara kulture, tradicije, baštine i nacionalnog identiteta.

U njima se čuva i blago pravoslavlja, ali i duhovnosti.

Reč manastir, na grčkom – monastirion (μοναστήριον), označava samotno utvrđenje ili samostan u kome se živi monaškim životom – u postu, molitvi, poklonički i s ljubavlju prema Bogu.

Ima ih svuda gde su živeli Srbi, pa se tako srpska istorija čuva i u Hilandaru na Svetoj Gori, ali i drugim državama.

Ovo je naš izbor najznačajnijih srpskih svetinja:

SOPOĆANI

Na izvoru reke Raške, kod Novog Pazara, nalazi se manastir Sopoćani. Nedaleko od svoje prestonice Rasa, Sopoćane je u 13. veku podigao kralj Uroš I (1246-1276). Naziv Sopoćani dobio je od reči sopot, što znači izvor.

Prema arhitekturi, ovaj manastir pripada raškoj školi. Njegovu posebnu vrednost predstavljaju freske koje su vrhunac srpskog, ali i vizantijskog slikarstva. Najpoznatija freska ovog manastira je Smrt Bogorodice koja se nalazi na 40 kvadratnih metara. U ovoj srpskoj svetinji nalazi se mnoštvo najpoznatijih fresaka iz srednjeg veka Srbije.

Manastir Sopoćani su jedan od naših najznačajnijih spomenika kulture. Od 1979. godine nalazi se na Uneskovoj listi zaštićenih spomenika. U Sopoćanima počivaju mošti kralja Uroša I, ali i deo moštiju svetih vračeva Kozme i Damjana, koji su s Kosova tokom devetesetih godina preneti u ovaj manastir. Kralj Uroš ipak nije bio jedini Nemanjić koji je gradio Sopoćane, jer je i car Dušan pomogao da se sagradi spoljna priprata, ali i zvonik.

RAVANICA

Manastir Ravanica, u podnožju Kučevskih planina kod sela Senje, važi za jedan od glavnih centara srpske istorije i duhovnosti. Izgradnja je počela 1376. godine, a završen je 1381.

Zadužbina je kneza Lazara, jednog od najistaknutijih u borbi protiv Turaka koji je izgubio život u Kosovskom boju 1389. godine. Njegove mošti danas počivaju u Ravanici. Knez Lazar bio je sahranjen u Prištini, a 1392. godine njegove mošti prenete su iz prištinske crkve u Ravanicu gde su položene u hramu Vaznsenja Hristovog. Tokom seobe Srba oko 1690. godine Lazareve mošti su opet premeštene, i to ovog puta u Sentandreju u Ugarsku, a nakon toga u manastir Vrdnik (Nova Ravanica) na Fruškoj Gori. Od 1989. godine opet se nalaze u njegovoj zadužbini pokraj Ćuprije.

U ovom manastiru, ali i oko njega nastale su pesme o boju na Kosovu, Milošu Obiliću, knezu Lazaru i kneginji Milici. Tokom burne istorije više puta je rušen i opustošen, ali je i obnavljan nesebičnim trudom monaha. Poveljom kneza Lazara manastiru je pripalo više od 1.000 hektara šume i 20 hektara obradive površine. Manastir je dobio ime po reci Ravanice koja se kod Ćuprije uliva u Veliku Moravu.

MANASIJA (RESAVA)

Manastir Manasija ili Resava kako se još naziva, zadužbina je srpskog despota Stefana Lazarevića. Nalazi se nedaleko od Despotovca.

Spomenik je kulture od izuzetnog značaja. Nije poznato tačno vreme njene izgradnje, ali se vezuje za početak 15. veka. Slobodno možemo da kažemo da je Manasija bila kulturni centar Srbije tog doba.Odmah nakon što je izgrađena počela je sa radom prepisivačka delatnost - “Resavska škola”.

Ovaj manastir su okupirali Turci koji su čak radili na njegovoj obnovi, ali samo zbog odbrambenih zidina. Onda je pao pod vlast Austrijanaca, ali na kratko, pa je opet dospeo u turske ruke.

Manastir Manasija kod Despotovca ubrzo je došao pod tursku vlast, a postoje zapisi da je turska vojska radila na obnovi manastira, ali najviše zbog njenih odbrambenih zidina.

Obnavljan je više puta. Najčuvenije delo u ovom manastiru je freska Svetih ratnika. Manastirski kompleks sastoji se od crkve Svete Trojice, velike trpezarije - "škole" koja je teško oštećena i tvrđave s 11 kula od kojih je najveća čuvena "Despotova kula".

LJUBOSTINJA

Na pet kilometara od Trstenika nalazi se zadužbina kneginje Ljubice – manastir Ljubostinja. Manastir je podignut početkom 15. veka i posvećen je Uspenju presvete Bogorodice.

Turci su Ljubostinju palili i pljačkali više puta, pa su tako pojedini detalji njene arhitekture potpuno izmenjeni. Ima odlike spomenika moravske škole.

U Ljubostinji su sahranjene i kneginja Milica koja je bila žena kneza Lazara, ali i monahinja Jefimija, Uglješina žena.One su se po okončanju Kosovskog boja zamonašile u ovom manastiru zajedno s drugim udovicama srpske vlastele ubijene na bojevima na Marici i Kosovu polju.

Ljubostinja je danas ženski manastir i “čuva” je oko 50 monahinja. Na pragu priprate nalazi se uklesano ime graditelja Radeta Borovića – koji je u narodnim pesmama poznat kao Rade neimar koji je gradio crkvu. I slikar Makarije urezao je svoje ime u drvenom luku iznad istih vrata.

Iz Ljubostinje je narod bio pozvan na ustanak tokom Kočine bune, a nakon njene propasti Turci za zapalili manastir u znak osvete. Tada je otkrivena tajna riznica koja je bila sakrivena u manastirskom zidu iza ikone u kojoj je kneginja Milica sakrila svoje blago. Među opljačkanim blagom nalazila se i kruna kneza Lazara koja je danas u Istanbulu. Jefimija je u zlatu izvezla čuveni pokrov s pohvalom knezu Lazaru i darovala ga manastiru.

I Ljubostinja pripada moravskoj školi. Na freskama koje je krase vide se odela, nakit, i druge stvari vezane za proučavanje materijalne kulture onog vremena. Na zidovima su sačuvani likovi kneginje Milice i kneza Lazara, despota Stefana i njegovog brata Vuka. Odživopisa su sačuvani mali delovi – Arhanđeo Gavrilo, Sveti Juda, Sverti Teodosije...

PROHOR PČINJSKI

Manastir Sveti Prohor Pčinjski nalazi se na obroncima planine Kozjak, na levoj obali reke Pčinje, u blizini sela Klenike, na oko 30 kilometara južno od Vranja.

Izgrađen je u 11. veku, a prema predanju, podigao ga je vizantijski car Roman Diogen (1067-1071) i to u znak zahvalnosti Svetom Prohoru Pčinjskom koji je prorekao da će Diogen postati car.

On je tokom svoje četvorogodišnje vladavine podigao malu crkvu posvećenu svetom javanđelisti Luki, u koji je položio mirotočive mošti Prohora Pčinjskog uzidavajući ga u crkvu.

Diogen je postavio igumana, ekonome, jeromonahe i monahe, ali i metohe. Od tada miro neprestano teče iz svetiteljevih moštiju, i mnogi bolesni odlaze tamo radi isceljenja.

I ovaj manastir je više puta uništavan, a najznačajnija obnova bila je zaslugom kralja Milutina koji je 1316. i 1317 pozvao solunske slikare Mihaila i Evtihija da oslikaju novi hram.

Jedna od najprepoznatljivijih ikona Svetog Prohora Pčinjskog nastala je 1871. godine i izradio je samouki ikonopisac Zaharije Desperski Samokovac. Manastir radi kao kulturno-prosvetni centar i u njemu se nalazi bogoslovska škola, prepisivačko-iluminatorska radionica, a uči se i ikonopisački zanat.

KRUŠEDOL

Manastir Krušedol sagrađen je 1509. godine na obroncima Fruške gore kod Iriga i zadužbina je svetog Maksima Brankovića, sina Despota Stefana Slepog i majke Angeline Branković.

U svojoj zadužbini živeli su i umrli i Maksim i Angelina. Oboje su proglašeni svecima i mošti su im čuvane u Krušedolu. Ovaj manastir se pominje i u turskom popisu iz 1546. godine.

Za razliku od ostalih fruškogorskih manastira, krušedolski su bili daleko veći. U Krušedolu se čuvaju ostaci grofa Đorđa Brankovića, patrijarha Arsenija IV Šakabente i mitropolita Jovana Georgijevića.

Tu su sahranjeni i Jovan Rašković, vojvoda Stevan Šupljikac, kneginja Ljubica (žena kneza Miloša Obrenovića), mitropolit Petar Jovanović i kralj Milan Obrenović.

Ikonostas Krušedola sačinjen je od 36 ikona iz 16. i 17. veka. Pre svega izdvaja se Deizis, jedno od najboljih slikarskih ostvarenja 16. veka.

Manastir Krušedol imao je i najvredniju riznicu od svih fruškogorskih manastira. Dragocenosti Brankovića i druge srpske vlastele čuvane se u toj riznici sve 1942. godine kada je opljačkana, a ostatak blaga odnet u Zagreb. Sačuvane dragocenosti vraćene su četiri godine kasnije u Beograd i sada se nalaze u Muzeju SPC.

Jedan deo tih dragocenosti izložen je u Krušedolu.

I Krušedol je ženski manastir o kome brinu monahinje.

ĐURĐEVI STUPOVI

Manastir Đurđevi stupovi

Smešten je na oko četiri kilometra od Novog Pazara. Silueta jedne kupole postavljena je postolje stubaca, lukova i zidova, a vidi se sa oko 10 kilometara udaljenosti.Đurđevi stupovi su jedan od najstarijih srpskih manastira. Manastir je podigao veliki župan Stefan Nemanja, a završen je 1171. godine. Crkva je oslikana oko 1175.

Manastir je uvršten u svetsku kulturnu baštinu i pod zaštiom je Uneska. Postoji već više od 830 godina, a od toga je 300 godina u ruševinama i 40 godina se obnavlja.

Danas je manastir velikim delom obnovljen. 

O značaju manastira govori i izuzetan položaj - podignut je na samom vrhu istaknutog uzvišenja, kao i arhitektura crkve Svetog Đorđa sa dve kule - stupa koji su dali kasniji naziv i crkvi i manastiru - Đurđevi stupovi.

Nazivaji su i "Krovom Srbije", a pripadaju eparhiji raško-prizrenskoj.

Manastir je rađen u stilu vizantijske, ali i romanske kulture.

PEĆKA PATRIJARŠIJA

Na ulazu u Rugovsku klisuru kod Peći, uz reku Bistricu, nalazi se Pećka patrijaršija. Nju čini kompleks od četiri crkve i priprata. Crkve su posvećene Svetim Apostolima, Svetom Dimitriju, Bogorodici Odigtriji i Svetom Nikoli.

Crkva Svetih apostola je iz 13. veka, sazdana na mestu ranijeg hrama. Ktitor crkve je arhiepiskog Arsenije I (1234-1263) koji je podigao uz veliku pomoć Svetog Save. Kupola je pravljena po uzoru na Žiču.

Arhiepiskop Nikodim (1317-1324) podigao je crkvu Svetog Dimitrija. Po nalogu arhiepiskopa Joanikija II, ona je živopisana 1345. godine.U njoj se nalaze kivot Nikodima,patrijarha Jefrema i još jedan čija pripadnost nije utvrđena.

Uz južni zid crkve Svetih Apostola dozidan je hram posvećen Presvetoj Bogorodici Odigtriji. Nju je dočekao arhiepiskop Danilo II. U tom hramu je i jedna od najlepših fresaka srpske umetnosti 16. veka – Rođenje Hristovo.

Danilo II je sagradio je i Crkvu Svetog Nikole - malih dimenzija. Ova građevina prislonjena uz deo zida Bogorodične crkve. Prvobitni živopis je potpuno uništen, pa je po nalogu patrijarha Maksima opet oslikana 1673. godine. Nove freske prikazuju život Svetog Nikole, ali i likove Stefana Nemanje, arhiepiskopa Save, Arsenija i Danila.

Iako je Pećka Patrijaršija mnogo puta bila pljačkana, sačuvana su mnogobrojna vredna umetnička dela.

Biblioteka Pećke patrijaršije ima 113 rukopisa od kojih su mnogi iz perioda nastanka samostalnosti srpske crkve.

U Pećkoj patrijaršiji nalazi se Romulovo jevanđelje iz 14. veka, ali i Dioptra – zbornik o čuvanju duše iz 15. veka. Od vrednih ikona najviše se izdvaja ona posvećena Pećkoj Bogorodici, ali i ikona Svetih vrača Kozme i Damjana.

I manastir Pećka patrijaršija je ženski i o njemu se brinu monahinje. Ovu srpsku svetinju na Kosovu čuvaju specijalne jedinice KFOR-a. Pripratu je podigao arhiepiskop Danilo II pre 1376. godine i najveća je građevina u crkvenom kompleksu. U njoj većina sačuvanih fresaka datira iz 1561. godine. Najzanimljiviji je prikaz loze Nemanjića od osnivača Nemanje do cara Dušana.

Pećka patrijaršija smatra se jednim od najznačajnijih spomenika srpskog graditeljstva i čuvar je duhovnosti srpskog naroda. Upisana je 2006. godine na listu svetske baštine Uneska.

MILEŠEVA

Kod Prijepolja na reci Mileševki nalazi se jedan od najpoznatijih srpskih manastira i najznačajniji u dolini Lima – Mileševa. Zadužbina je kralja Stefana Vladislava, sina kralja Stefana Prvovenčanog, koji je tu i sahranjen.

Manastir Mileševa podignut je u 13. veku, a čuven je pre svega po fresci Beli anđeo. Na slici je prikazan arhanđel Gavrilo koji sedi na kamenu i pokazuje Hristov prazan grob. Beli anđeo je bio skriven ispod druge freske od 16. veka pa sve do 20. veka.

Freske koje se nalaze na unutrašnjim zidovima Mileševe su najveća slikarska umeća tog doba u Srbiji, ali i slikarstva u Evropi.

Mileševsko slikarstvo krase i portreti vladara. Među njima su Stefan Prvovenčani, kralj Radoslav, deo portreta Stefana Nemanje i dva puta kralj Vladislav, ali i Sveti Sava...

Mileševa je izgrađena 1218. i 1219. godine, a živopisana od 1222. do 1228.

Mileševska crkva Svetog Vaznesenja Gospodnjeg sazidana je u raškom stilu, po uzoru na Studenicu i Žiču.

U ovom manastiru nalazila se jedna od prvih srpskih štamparija.

ŽIČA

Još jedno bogatstvo srpske istorije - manastir Žiča.

Nalazi se u blizini Kraljeva. Manastir je podigao kralj Stefan Prvovenčani, međutim, uništen je u 13. veku kada ga je spalio bugarski kralj Šišman. Stefan Milutin ga je obnovio početkom 14. veka, a tokom svoje istorije više puta je uništavan. Manastir je nakon turskog pustošenja obnovljen tek u 19. veku, a u njemu je 1882. godine krunisan knez Milan Obrenović. U Žiči su krunisani i srpski kraljevi Aleksandar Obrenović i Petar Karađorđević.

Manastir Žiča bio je sedište Srpske autokefane arhiepiskopije na čijem čelu je bio Sveti Sava. U njemu je zabeleženo krunisanje sedam srpskih kraljeva iz roda Nemanjića.

Manastir je bio razoren i tokom nemačkog bombardovanja 1941. godine, a tadašnji episkop žički Nikolaj Velimirović odveden je u logor Dahau. Žiču je 1987. godine oštetio i zemljotres, a nije je zaobišlo ni NATO bombardovanje 1999.

I Žiča pripada raškoj školi kada je reč o njenoj arhitekturi. Glavna crkva posvećena je Veznesenju Gospodnjem, prazniku u narodu poznatom i kao Spasovdan, pa se zbog toga često naziva Spasova crkva ili crkva Svetog Spasa.

Crkva je prepoznatljiva po crvenoj boji u koju je ofarbana, a veruje se da je upravo Sveti Sava zahtevao da bude u toj boji. Prema predanju, crvena boja je trebalo da simbolizuje da je manastir podignut na krvi stradalnika i svetih mučenika.

Freske koje krase Žiču rađene su u vizantijskom stilu. U Žiči se nalaze radovi oslikani oko 1220. godine, dok je bio period Zlatnog doba slikarstva. U manastiru se nalazi još jedan sloj freski, koje su nestale u 14. veka kada je Žiču obnovio kralj Milutin. Od fresaka se izdvajaju scene iz Hristovog života, portreti Stefana Prvovenčanog i freske Svetih apostola Petra i Pavla.

VISOKI DEČANI

Manastir Visoki Dečani nalazi se na Kosovu i Metohiji kod rečice Dečanska Bistrica i zadužbina je kralja Stefana Dečanskog i cara Dušana. Potiče iz 14. veka, a posvećen je Hristu Pantokratoru i Vaznesenju Gospodnjem. Izgradnja ovog svetog srpskog hrama završena je 1335. godine, a freske su oslikane oko 1350.

Manastir je izgrađen jugozapadno od Peći, ispod Prokletija. Glavni neimar bio je Vita iz Kotora koji je katolički monah.

I Stefan Dečanski je zidao crkvu. On je napravio ugaoni kamen, a nakon njegove smrti na Visokim Dečanima radio je i njegov sin Stefan Uroš Četvrti Dušan.

Ovaj manastir ostao je poznat kao najveći i najbolje očuvani srednjovekovni srpski manastir. Iako je stradao pod Turcima, crkva i najvrednije freske iz 14. veka su sačuvane.

Dečansko bratstvo danas ima oko 30 mladih monaha koji se bave duborezom, ikonografijom, izdavaštvom, misionarskim i drugim humanitarnim radom. Bogosluženja se vrše po tipiku Svete Gore Atonske.

Visoki Dečani nalaze se takođe na listi svetske kulturne baštine Uneska jer su freske ovog manastira jedno od najvrednijih primera renesanse Paleologa u vizantijskom slikarstvu i zapis o životu u 14. veku.

Crkva je u jednom delu visoka 28 metara, pa odatle i naziv “Visoki”.

Ikone i freske Visokih Dečana smatraju se velikim delom srpskog slikarstva. U glavnoj manastirskoj crkvi može se videti više od 1.000 kompozicija na kojima je prikazano isto toliko likova.

Najvrednije ikone su one na kojima je prikazana Presveta Bogomajka i Sveti Jovan.

Od vrednih relikvija posebno treba izdvojiti bogato ukrašen bronzani svećnjak koji je dar carice Milice.

Riznica Visokih Dečana smatra se najbogatijom posle riznice manastira Hilandar, na Svetoj Gori.

GRAČANICA

Drevni manastir Gračanica je zadužbina kralja Milutinu. Podignut je između 1315. i 1321. godine na levoj obali reke Gračanke.

Prema predanju, kralj Milutin je zaspao pred bitku na reci Gračanki kada mu se javio Bog i rekao da treba da sagradi crkvu čiji će mu se oblik ukazati. Kada se probudio ugledao je beli oblak s tragovima crkve i odmah je pozvao neimare i naredio gradnju.

Glavni živopis Gračanice je dostignuće Milutinove dvorske slikarske škole i delo je čuvenih solunskih slikara – Mihaila i Jevtihija. Prvi put u srpskom slikarstvu u Gračanici je naslikana uspravna razgranata loza Nemanjića sa 16 portreta.

Na ulazu u crkvu nalaze se portreti kralja Milutina i njegove žene Simonide.

I Gračanica je uvrštena na listi svetske baštine Uneska.

Manastir su posle Drugog svetskog rata obnovile monahinje i on je od tada ženski manastir. U njemu danas živi oko 20 sestara koje se bave vezom, poljoprivredom, ikonopisanjem....

STUDENICA

Manastir Studenica je jedan od najlepših srpskih, ali i svetskih manastira, pre svega zbog arhitekture vizantijsko-raške škole, ali i predela u kome se nalazi - kod mesta Ušce na Ibru, u blizini Ibarske klisure.

Zadužbina je Stefana Nemanje koji je ovaj manastir gradio od 1183. do 1196. godine. Tada se zamonašio i dobio ime Simeon, a postao je sabrat manastira Studenice.

Od 1206. godine do polovine druge decenije 13. veka Sveti Sava je boravio u Studenici kao starešina. Pod njegovim starateljstvom ova svetinja postala je duhovni, medicinski i kulturni centar srednjovekovne Srbije.

Nekada se u kompleksu manastira nalazilo 14 crkava i parklisa (crkvica) od kojih su danas sačuvane tri. Manastir je više puta bio spaljivan i uništavan. Studenica je pretrpela i nestručnu obnovu 1846. godine kada su slikari preko starih freski naneli malter i oslikali nove.

Nakon sto godina tokom restauracije taj malter je skinut, a pod njim je otkriven ktitorski natpis Svetog Save.

Vrhunac umetničkog oblikovanja u Studenici predstavljaju četiri portala. Na severnom zidu je prozor od kvadratnih polja s medaljonima u olovnoj ploči koji prikazuje osam fantastičnih životinja – simbole Bogorodičinih vrlina, i sa dve rozete koje simbolizuju “oko Božije”.

U bogatoj manastirskoj riznici nalazi se najstariji portret velikog župana Stefana (kasnije kralja Prvovenčanog) i velikog kneza Vukana. Njihovi likovi oslikani su 1208/09. godine, a da bi bili sačuvani morali su da se premeste s ulazne kapije.

Od umetničkih predmeta izdvaja se i plaštanica Antonija Heraklejskog, vezena zlatnim i srebrnim nitima iz 14. veka, pokrov za kivot Svetog Stefana Prvovenčanog...

Tu se nalazi i prsten Stefana Prvovenčanog, rađen od zlata u filigranu tokom 11. ili 12. veka.

OSTROG

Manastir Ostrog smešten je uz liticu na planini Ostrog u Crnoj Gori. Posvećen je Svetom Vasiliju Ostroškom koga narod poštuje i ceni pre svega kao velikog čudotvorca.

Nalazi se na području Bjelopavlića i pripada Danilovgradu, a smešten je u steni. Osnovao ga je hercegovački mitropolit Vasilije u 17. veku koji tu i počiva. On je kasnije kaninzovan.

Manastir svetog Vasilija je poznat zahvaljujući čudotvornim moćima ili moštima svetog oca Vasilija.

Sveti otac Vasilije rođen je početkom 17. veka, 1610. godine i kao mlad je krenuo duhovnim životom. U njegovom životopisu navedeno je da je već u ranom detinjstvu zavoleo molitvu, duhovni život, izbegavao životne prilike koje bi ga udaljavale od Boga, što je i nastavio čitavog svog života da radi.

Crkva Svetog Vavedenja (u donjem manastirskom kompleksu) oslikana je krajem 17. veka. U gornjem delu nalazi se crkva Svetog Krsta i živopisana je tako što su freske prilagođene prirodnom obliku snega. Oslikao ga je majstor Radul.

Manastir Ostrog koji pripada SPC jedna je od najposećenijih svetinja na Balkanu. U njega hrle vernici iz svih krajeva sveta, ali i oni koji nisu pravoslavni.

Vasilijeva čuda se ne mogu izbrojati.

HILANDAR

Manastir Hilandar – srpsko carstvo na Svetoj Gori.

Sveta carska srpska lavra Hilandar nalazi se na Svetoj Gori - Atosu, autonomnoj monaškoj zajednici u severnoj Grčkoj, na istočnom kraku ili "trećem prstu" Halkidija.

Hilandar je četvrti po redu u hijerarhiji svetogorskih manastira. Jedan je od najznačajnijih duhovnih i kulturnih središta srpskog naroda.

Osnovan na ruševinama starijeg manastira 1198. godine. Osnovali su ga ugledni monasi, bivši veliki župan Stefan Nemanja i njegov najmlađi sin Rastko, isti koji su stvorili samostalnu srednjovekovnu državu i autokefalnu Srpsku crkvu.

Monasi imaju veoma važnu ulogu zato što su uspeli da sačuvaju bliske veze manastira s matičnom zemljom. Veliki udeo imali su i u razvoju srpske knjževnosti i umetnosti, a najsposobniji među njima, po želji vladara, zauzimali su vodeće položaje u Srpskoj crkvi.

Hilandar je i danas jedno od najvažnijih mesta hodočašća i predstavlja najbogatiju riznicu i arhiv srednjovekovnog nasleđa srpskog naroda. Nastanjen je od 12 veka i u njemu danas živi više od 50 monaha. Ženama je strogo zabranjen pristup Svetoj Gori, pa tako i manastiru Hilandar.

U Hilandaru je 2004. godine izbio stravičan požar koji je uništio i oštetio oko polovinu manastirskih zdanja. Odmah nakon požara počela je njegova obnova.

Hilandarska riznica može da se pohvali mnogobrojnim i jedinstvenim blagom koje je došlo iz celog sveta.

U hilandarskim riznicama, kako je navedeno na portalu manastira, čuva se oko 3.500 ikona, od kojih je oko 1.500 srednjovekovnih, među kojima je osam čudotvornih i spadaju u najvrednije primerke vizantijske umetnosti poštovane od većine hrišćanskog sveta, 507 rukopisnih povelja srednjovekovnih vlada, 1.041 unikatni rukopis knjiga sa ukupno 312.000 strana, 80 starih štampanih knjiga od 15. do 17. veka, i 40.000 knjiga od 17. veka, pa do danas.

Tu se nalazi i veliki broj dela primenjene umetnosti – zlatarski predmeti, duborezi, nameštaji, tkanine, kao i bogata etno zbirke.

Graditeljsko nasleđe čine slojevi od 12. do 19. veka.

Vredno zidno slikarstvo zauzima 5.000 metara kvadratnih.

Dragocenosti se čuvaju u oltaru glavne crkve i u riznici.

Tu su i ćivoti sa Hristovim relikvijama, mošti od više od 100 svetaca, dva krsta sastavljena od ostataka Prvobitnog krsta raspeća, delovi Trnovog venca, Hristove trske i ogrtača, krv Hristova...

izvor:http://mondo.rs