U dolini nestašne Raške, u blizini mesta, gde se Deževa stiče u ovu reku, nalazio se grad Ras koji je sve do Uroša Prvog bio glavni grad Nemanjića. Grad se spominje više puta za vreme vizantijskih careva, kao što je sačuvan spomen i o episkopskoj crkvi toga grada. To je čuvena Petrova crkva ili crkva apostola Petra Pavla, koja se uzdiže na jednom platou na levoj obali Raške 4km severo-istočno od Novoga Pazara.
Podignuta je u VII veku na mestu starog ilirskog hrama. Građevina ima oblik rotonde u koju je upisan krst četvorolist. Njenu masivnu kupolu pridržavaju iznutra četiri jaka pilastra, prelaz od donjih zidova ka kubetu izveden je pomoću trompa. Uz glavni, kružni deo crkve sagrađen je istovremeno polukružni hodnik i priprata sa galerijom oko potkupolnog prostora. Dozidani deo na južnoj strani je iz mnogo mlađeg vremena.
Arhitektonski tipovi crkava slični ovome nalaze se na nekim mestima u Dalmaciji i potiču takođe iz ranog srednjeg veka. U Srbiji je crkva sv. Petra jedini primer ovoga tipa.
Za ovaj spomenik vezani su značajni događaji u istoriji srpskog naroda. U X veku crkva je postala sedište episkopije, da bi gotovo kroz čitav srednji vek zadržala ovu ulogu. Po svedočenju starih srpskih biografa, u Petrovoj crkvi je Stefan Nemanja ponovo kršten primivši pravoslavnu veru. Tu je, takođe, održan sabor na kome su osuđeni bogumili, kao i sabor na kome je Nemanja predao presto svom sinu Stefanu Prvovenčanom. Ovde se Stefan Nemanja zamonašio i dobio ime Simeon.
Crkva je više puta oštećivana i obnavljana, tako da se iz najstarijeg perioda očuvao samo jedan deo, ranohrišćanski baptiserijum tj. bazenčić za krštavanje, koji se i danas može videti. Petrova crkva svojom arhitekturom upućuje na Istok. Rotonde se sreću u Maloj Aziji, a naročito je bla čuvena rotonda koja se dizala iznad Hristovog groba u Jerusalimu. Sama crkva potiče iz vizantijskog doba dok su freske iz njene unutrašnjosti iz X, XII i XIII veka.
Iz daleka gledana, crkva pruža sa svoga ćuvika prostrane i moćne efekte svojim prostim belim krečenim masama, bez prozora i ukrasa. Iznutra, pregrađivana, dograđivana, ona čini splet krivih, debelih zidova. Sve je pokriveno jednim prostranim dvoslivnim krovom.
Arheološkim istraživanjima ispod temelja sadašnje crkve, otkriveni su razni predmeti od zlata i ćilibara, kao i ostaci rimskih i slovenskih plemića iz 5-og veka pre nove ere, što svedoči da je Crkva Svetog Petra i Pavla najstarija sakralna građevina na Balkanu.
Izuzetne kulturno-istorijske vrednosti ovog spomenika, njegova zagonetna arhitektura, neobičnog i jedinstvenog prostornog sklopa, i freske iz raznih epoha čine Petrovu crkvu ne samo najstarijim srpskim pravoslavnim hramom nego i jednim od najznačajnijih svedočanstava o sintezi umetnosti Istoka i Zapada.
Upravo zbog svega ovoga, Crkva Svetih apostola Petra i Pavla uz kompleks Stari Ras, kome pripadaju i manastiri Sopoćani i Đurđevi Stupovi su od 1979. godine deo UNESCO svetskog kulturnog nasleđa.
Pored crkve se nalazi groblje sa veoma interesantnim i velikim brojem rimskih, vizantijskih i slovenski nadgrobnih spomenika, koji predstavljaju najubedljivije svedočanstvo o životu i delovanju ljudi iz daleke prošlosti. Crkva je zaključana a ključ se nalazi kod sveštenika oca Toma. Na panou za obaveštenja je ostavljen i kontakt telefon ukoliko želite da vidite unutrašnjost ove male ali posebne građevine.
Hvala našim domaćinima iz Hotel Golija na predivnim fotografijama 
Нема коментара:
Постави коментар