Panteon Južnih Slovena najteže je rekonstruisati, jer su oni rano potpali pod neposredni uticaj vizantijske civilizacije i hrišćanske religije.
Sloveni su verovali u jednog vrhovnog boga, i to boga munje Peruna, kome su bila podređena božanstva nižeg reda. Možemo povezati staru slovensku mitologiju sa mnogo poznatijom grčkom, jer ima mnogo gotovo istovetnih. Perun je sličan Zevsu, Vesna, boginja proleća Demetri, Dabog Hefestu, Kolovrat Apolonu.
Kako su u toponomastici južno od Dunava mnogi tragovi imena Peruna, može se pretpostaviti da je kod Južnih, kao i kod Istočnih Slovena, Perun bio vrhovni bog. U toponimima ima tragova i o Velesu, o čijem se liku i funkcijama kod Južnih Slovena može indirektno suditi po opisima Svetog Save, koji je, po srpskom narodnom predanju, prvenstveno prosvetitelj, pokrovitelj i zaštitnik stoke.
Njemu bi bio blizak i Dabog ili Dajbog iz srpskih priča, crno i hromo božanstvo donjeg sveta, gospodar mrtvih, zaštitnik stada, ali i vukova, koji je nazivan i Daba, Dabo ili Hromi Daba. Dabog je istovremeno i bog plemenitih metala, zlata i srebra, pronalazač i zaštitnik kovačke veštine.
Posle prihvatanja hrišćanstva, funkcije Daboga prenesene su na velike hrišćanske svece (Sv. Jovana, Sv. Savu, Sv. Arhanđela, Sv. Đorđa, Sv. Nikolu), a njegov lik je preobražen u sotonu i Hromog Dabu, dok je Perun pretvoren u Iliju Gromovnika
Jedna od hipostaza Dabogovih je verovatno i Vid, božanski vidar čije je ime sačuvano u velikom srpskom prazniku Vidovdanu.
Car Trojan sa tri glave, koji se pominje u jednoj skaski, verovatno je božanstvo blisko Triglavu jer je opisan kao noćni konjanik. Kako se u jednoj slovenačkoj bajci pominje čarobnica Mokoši, moguće je da je boginja Mokoš nekada bila poznata Južnim Slovenima.
(opanak.rs/EPK)
Autor: Foto: Profimedia
Нема коментара:
Постави коментар